Běła Hora je mały wjesny dźěl njedaloko Worcyna. Je to ratarska wjes, kotraž je juhozapadnje wobmjezowana přez Běłohórske hrodźišćo, małeje zalěsnjeneje hrodźišćoweje hórki a z tamneje strony wot Lubaty. Dominowace twarjenje wjeski je nimo Běłohórskeho młyna dom Eben-Ezer, srjedźišćo tamnišeje cyrkwinskeje zhromadnosće. Nowa Běła hora je małe sydlišćo, hdźež steja někotre domy podłu dróhi kotraž na Budysku dróhu wjedźe.
Zwjazkowa awtodróha A4 je přirodna mjeza mjez Wósporkom a gmejnami w sewjeru Budyskeho wokrjesa. Jenož blisko Wósporka ležace wjeski kaž Kejžor, Wuježk a Chortnica su wuwzaće a su sewjernje awtodróhi zasydlene.
Chortnicu docpěješ přez dróhu pod A4. Chortnica je wjesnje wusměrjene bydlenske sydlišćo wosrjedź polow a mjezuje na Bart.
Leži na zapadnym kónčku Wósporka. 260 wobydlerjow wjes tučasnje ma. Wottud wupłaća so wobšěrne pućowanja po “Droždźijskej Šwicy”. Snano z zetkaće při tym w někajkej skalnej jamje nadměrnje wulku skulpturu z pěskowca, Siegfrieda, postawu z powěsćow Nibelungow.
Tež w bliskim hrodowym parku čakatej dwaj starej znatej: skulpturje Brunhildy a Wotana. Droždźijski hród so tučasnje wobšěrnje wobnowja. Tež rozpadany cyłk ryćerkubła so w přichodnych lětach na kuru k porjeńšenju poda. Hižo wobnowjena něhdyša wodownja wudospołnja dźensa jako wuhladna wěža Droždźijske zajimawostki.
Dalši zajimawy dypk wjeski je wosebje za tych, kiž so ze stawiznami zaběraja, je derje zarjadowany domizniski muzej. Domizniske towarstwo Droždźij wěnuje so aktiwnje stawiznam a kulturnym drohoćinkam Droždźija a jeho rjaneje wokoliny.
Naspomnić ma so, zo wotměje so w Droždźiju kóždu nazymu běrnjacy swjedźeń, kotryž domizniske towarstwo organizuje a na kotryž stajnje jara wjele hosći zbliska a zdaloka přińdźe.
Mała wjeska Kejžor leži sewjernje Wósporka, krótko po najězdźe na awtodróhu a słuša hižo přeco k městu Wóspork. Kejžor ma 22 wobydlerjow a mjeno złožuje so na bura z mjenom Kejžor, kotryž je so tu we 18.lětstotku wosrjedź polow zasydlił.
Tři z něhdyšich burskich statokow su dźensa hišće wobydlene a dźakowano swójbnemu dorostej a z tym zwjazanymi twarskimi aktiwitami so Kejžor njezhubi, malička wjes sewjernje Wósporka, krótko po zajězdźe na A4.
Sewjero zapadnje Wósporka leži wjes Hrodźišćo z 470 wobydlerjemi a z jeje něhdyšimi wjesnymi dźělemi Wichowy, Wuježk, Wudwor a Chortnica.
Za Hrodźišćo płaći hesło “małe, ale oho!”, přetož kóždu zajimawostku sej wobhladać so wudani. Woblubowany magnet je na přikład hród a rjenje ponowjena cyrkej, kotraž je hižo wot daloka widźeć. Hród a hrodowy park buštaj w minjenych lětach wobšěrnje wobnowjenaj. Pod hrodom so wijaca Lubata je z wobeju stron wobdata wot přirodneho niwoweho lěsa, “Hrodźišćanskeje skały”.
Ludźo, žedźo so za wotpočowanjom, pućowarjo a putnicy namakaja tu z dalokej krajinu a měrom Hrodźišćanskeje skały to, štož wočakuja.
Towarstwo “pro-Gröditz e.V.” wěnuje so zachowanju hrodu a hlada wulke dźěle skały.
Jama, mała wjeska z jenož mało domskimi při małej dróze je měrna a wočerstwjaca wjeska a wjedźe wot Nosaćic hač k staremu, nic hižo wužiwanemu młynej při Lubaće. Tež tu bě hač do lěta 1972 hišće železniska čara, kotraž wjedźeše wot Wósporka do Lubija.
Kotecy ze swojimaj wjesnymaj dźělomaj Žarkami a Łuskom leža juhozapadnje Wósporka. Křižowanišćo S 111 (na směr Budyšin) a S 112 (na směr Lubij) zaruča dobre zwiski do Kotec, runje tak kaž wobjězdka wjeski k awtodróze A4. Stare wjesne žro “Hornich Kotec” z cyrkwju leži na něhdźe 15 metrow wysokej hórce, kotruž wobdawa Kotečanska woda.
Nimo toho namakamy w Kotecach jedyn z najwjetšich zawodow regiona, Agrarne tzwr, kotrež wobhospodari mnohe wulke zahony wokoło Wósporka.
Mjez Kotecami a Žarkami leži wjes Łusk, samo na sebi stawiznisce znata wjes, z něhdy rjanym hrodom, kotryž je posledni wobsedźer 1946 skóncował. Jako městno k bydlenju z idylisce ležacym “Łušćanski hrodźišćom” a něhdy tam natwarjenej kumštnej ruinu je Łusk jara zajimawy.
Před někotrymi lětami załožene towarstwo za hrodowu zahrodu zaběra so ze stawiznami Łuska a zarjaduje lětnje woblubowane swjedźenje na hrodowej zahrodźe.
Der vor wenigen Jahren gegründete Schlossgartenverein arbeitete die Geschichte von Lauske auf und veranstaltet jährlich beliebte Schlossgartenfeste.
Něhdźe tři kilometry juhowuchodnje Wósporka zdalene leža Malećicy. Z 250 wobydlerjemi je to mała a přijomna wjeska. Mjez Malećicami a Wósporkom leži hnydom při statnej dróze 111 mała wjeska Wodowa korčma (Wasserkretscham).
Při Lubaće steji rězak, kotryž so hišće dźensa z wodu ćěri. Wodowa korčma je wosebita wjes: k połojcy słuša do Budyskeho wokrjesa, to je wjesny dźěl Malećicy- tamna połojca leži w Zhorjelskim wokrjesu a je dźěl wjeski Bukojna (Buchholz – hač do lěta 1936 Krischa - Krišow). Přičina dźělenja wjeski hodźi so wróćo slědźić hač do lěta 1815, přetož hižo tehdy wjedźeše saksko-pruska mjeza podłu dźensnišeje wokrjesneje hranicy.
Wosebity wjeršk čaka kóžde lěto na swjatkownym kóncu tydźenja na mnohich wopytowarjow w Njechornju. Towarstwo “Ryhelowy młyn z.t.” prezentuja stajnje na swjatkownej póndźeli – k Němskemu dnjej młynow - historisku techniku (tu derje zdźeržane a fungowace wódne koło Zuppinger Wasserrad), kotruž sej mnozy hosćo zbliska a zdaloka wobhladaja.
Přećelow přirody přeprošuje hatowa krajina wokoło Njechornja k pućowanju a přebywanju.
Serbski moler a spisowaćel Měrćin Nowak je w Njechornju dołhe lěta bydlił a skutkował. Dźensa spomina w jeho bydlenskim domje stajna wustajeńca na jeho skutkowanje a dźěło.
leža ze swojimaj něhdyšimaj wjesnymaj dźělomaj Jama a Špikały južnje Wósporka a maja něhdźe 300 wobydlerjow. Mjeńše zawody postajeja přijomny wobraz ratarskeje wjeski. Krasna krajina wokoło Nosaćic přeprošuje k pućowanju a wuchodźowanju.
Nosaćicy same poskićuja mnoho zajimaweho, na přikład wobnowjenu ewangelsko-luthersku wjesnu cyrkej a blisku ruinu něhdyšeho hrodu.
Njedaloko hrodoweje ruiny móža sej zajimcy wobhladać něhdyše ryćerkubło z konjencom. 1813 natwarjeny konjenc ze swojimi na granitowych stołpach wotpočowacymi wjelbami je architektoniska drohoćinka regiona.
Domizniske towarstwo Nosaćicy z.t. je sej runje tutón konjenc jako hłownu zaběru wuzwoliło a je twarjenje pod pomniko škitnymi směrnicami z wjele lubosću a wosobinskim angažementom wobnowiło. Mjeztym je z něhdyšeho konjenca nastało kulturne srjedźišćo z wjacezaměrowej žurlu, towarstwowymi rumnosćemi a trajnej wustajeńcu.
Něhdy je postajowało ryćerkubło, kotrež pak dźensa jenož hišće jako wobnowjenja trěbne něhdyše knjejske twarjenje na stare časy dopomina, wšědny dźeń małeho ratarsce wusměrjeneho sydlišća njedaloko Kotec. Hewak so tu derje a měrnje bydli, w tutej małej, přitulnej wjesce.
Njedaloko Žarkow, při S 112 pozběhuje so z 265 metrami wysokosću Wósmužowa hora, markantna hora blisko Wósporka. Tu wudobywaše so něhdy bazalt.
Dźensa steji Wósmužowa hora pod škitom přirody. Wšo zastaranje z pitnej wodu za Wóspork a jeho wjesne dźěle zaruči so w 90tych lětach z pomocu składa, kotryž bu na Wósmužowej horje postajeny. Tam składowaše so pitna woda, kotraž ze sewjera wokrjesa pochadźeše.
Najjužniši a tak tež z 280 m najwyše ležacy wjesny dźěl su Špikały, wobmjezowane na južnej stronje přez Walowsku horu. Do sewjera skići so krasny wuhlad do njezatwarjeneje krajiny hole a hatow.
Dla krasneje ležownosće a přijomneho měra so Špikały jako městno k bydlenju poskićeja.
Wjes słušeše něhdy do gmejny Hrodźišćo, je pak sej w minjenych lětach zdobyła dobry image. Přez iniciatiwy dweju městneju towarstwow a ratarskich předewzaćow je so poradźiło, Wichowy prezentować jako “produkowacu muzejowu wjes”.
Dworowe a wjesne swjedźenje, dźeń wotewrjeneje wjeski – wšo to přiwabja kóžde lěto mnohich wopytowarjow do tuteje spodobneje wjeski, wobdateje wot Wichowskeje skały, kotraž tohorunja jako powabkowa krajina tutón kónc zemje wudospołnja a na pućowanje přeprošuje.
Wuischke - Wuježk je mała přijomna wjeska, na puću mjez Wósporkom a Hrodźišćom so wupřestrěwaca, hižo sewjernje awtodróhi A4.
Přez nětko zawrjeny wiadukt njedaloko něhdyšeho Wuježskeho młyna jězdźachu wot 1903 hač k zawrjenju čary Wóspork-Radwor-Budyšin w lěće 1972 wosobowe a nakładne ćahi.
Wiadukt přeprěči z 10 wobłukami na 170 metrach doł, z kotrehož hodźi so docpěć krasna přirodna wokolina, Hrodźišćanska skała. Podłu něhdyšeje železniskeje čary wobsteja hišće z běłymi twarjenjemi natwarjenej sydlišći Nowy hat a Wudwor.
Njedaloko dróhi S 111 Wóspork – Budyšin leži Worcyn, kotryž bě jónu z wjesnymi dźělemi Njechorń, Běła Hora a Nowa Běła Hora jednotna gmejna. We Worcynje, kotryž liči 550 wobydlerjow, steji tež znaty wódny hród.
Worcyn je stawizniska wjes, kotraž je znata přez horce wojowanja za čas napoleonskich wójnow (bitwa pola Worcyna 1813). Towarstwo “Napoleonowa dróha 1813 z.t.” wěnuje so stawiznam tutoho časa.
Nimo toho namakamy na južnej stronje wjeski atraktiwne nowotwarske sydlišćo “Při wišnjowej zahrodźe”, kotrež skića móžnosć, sej na połnje wotkrytych ležownosćach wšelakeje wulkosće wupytać stejnišćo za swójski dom.